- ۱. سردخانه‌های تجاری: این نوع از سردخانه‌ها برای استفاده در فروشگاه‌ها، سوپرمارکت‌ها، رستوران‌ها و صنایع بزرگ تولید بستنی طراحی می‌شوند. ظرفیت این سردخانه‌ها بیشتر است و می‌توانند مقادیر بزرگی از بستنی‌ها را نگهداری کنند.
- ۲. سردخانه‌های خانگی: این نوع از سردخانه‌ها معمولاً برای استفاده در خانه‌ها و مغازه‌های کوچک تر طراحی می‌شوند. ظرفیت آنها کمتر است و برای نگهداری مقادیر کمتری از بستنی‌ها مناسب هستند.
- ۳. سردخانه‌های عمومی: این نوع سردخانه‌ها برای استفاده عمومی و عمده‌فروشی‌ها طراحی می‌شوند و معمولاً به عنوان انبار بزرگ برای نگهداری بستنی‌ها و محصولات یخی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- ۴. سردخانه‌های مخصوص حمل و نقل: این نوع سردخانه‌ها برای حمل و نقل بستنی‌ها به صورت مناسب طراحی شده‌اند. آنها معمولاً در کامیون‌ها یا وسایل نقلیه دیگری قرار می‌گیرند که بستنی‌ها را در طول مسیر حفظ و خنک نگه می‌دارند.
- ۵. سردخانه‌های یخچال‌دار: این نوع از سردخانه‌ها دارای قفسه‌ها و سیستم‌های خاص هستند که به منظور جلوگیری از تشکیل یخ بر روی بستنی‌ها طراحی شده‌اند.
هر کدام از این انواع سردخانه‌ها ممکن است ویژگی‌ها و ویژه‌سازی‌های خاص خود را داشته باشند که به نیازها و متقاضیان خاصی از آنها بستگی دارد.
مراحل تولید بستنی
تولید بستنی یک فرآیند پیچیده و دقیق است که شامل مراحل مختلفی می‌شود. در ادامه، مراحل عمومی تولید بستنی را برای شما شرح می‌دهم:
- ۱. تهیه فرمولاسیون بستنی: در این مرحله، تهیه فرمولاسیون بستنی به عنوان نسبت دقیق مواد اولیه مورد نیاز برای تولید بستنی انجام می‌شود. این فرمولاسیون ممکن است شامل شیر، قند، پودر بستنی، چربی‌ها، پروتئین‌ها، پودر کاکائو و سایر مواد مزه‌دهنده باشد.
- ۲. ترکیب مواد اولیه: مواد اولیه مورد نیاز بر اساس فرمولاسیون در دستگاه‌های مخصوصی ترکیب می‌شوند. این مواد به طور دقیق اندازه‌گیری می‌شوند تا ترکیب متناسب برای بستنی حاصل شود.
- ۳. پاستوریزه شدن: مخلوط مواد اولیه در مرحله پاستوریزه شدن قرار می‌گیرد. در این فرآیند، مخلوط تحت دمای بالا به مدت زمان کوتاهی گرم‌شده و سپس به سرعت سرد می‌شود. این مرحله باعث از بین بردن باکتری‌ها و میکروب‌ها می‌شود و ایمنی بستنی تضمین می‌شود.
- ۴. خمیر کردن: پس از پاستوریزه شدن، مخلوط تحت فرآیند خمیر کردن قرار می‌گیرد. در این مرحله، هوا به خمیر اضافه می‌شود تا حجم آن بیشتر شود و بستنی خمیری شکل گیرد.
- ۵. افزودن مزه‌ها: در این مرحله، مزه‌های مختلفی مانند میوه‌ها، پودر کاکائو، شکلات، پسته و… به خمیر اضافه می‌شوند تا بستنی از طعم و مزه‌های مختلف برخوردار شود.
- ۶. منجمد شدن: پس از افزودن مزه‌ها، خمیر بستنی به دستگاه منجمد سریع منتقل می‌شود. در این دستگاه، بستنی به سرعت تا دمای بسیار پایینی خنک می‌شود، که باعث تشکیل کریستال‌های یخ در داخل بستنی می‌شود.
- ۷. بسته‌بندی: بعد از منجمد شدن، بستنی به صورت آماده به مرحله بسته‌بندی می‌رود. در این مرحله، بستنی به شکل مخصوص و بسته‌بندی‌های مختلف مانند قوطی، سنگینی، پاکت یا بسته‌بندی‌های جعبه‌ای معمولاً در بسته‌های مختلف عرضه می‌شود.
- ۸. ذخیره‌سازی و توزیع: بستنی‌ها در انبارهای سرد نگهداری می‌شوند تا آماده توزیع و عرضه به بازار شوند. از طریق زنجیره تامین، بستنی‌ها به فروشگاه‌ها، سوپرمارکت‌ها و رستوران‌ها منتقل می‌شوند تا در اختیار مشتریان قرار بگیرند.
مراحل تولید بستنی ممکن است بسته به نوع بستنی، تولید صنعتی یا دستی و تجهیزات استفاده شده متفاوت باشد، اما این مراحل اساسی تولید بستنی را نمایش می‌دهند.
پاستوریزاسیون و هموژنیزاسیون بستنی
پاستوریزاسیون و هموژنیزاسیون دو مرحله مهم در تولید بستنی هستند که برای حفظ کیفیت، سلامت و طول عمر محصول مورد استفاده قرار می‌گیرند.
۱. پاستوریزاسیون: پاستوریزاسیون فرآیندی است که در آن محصول (مثل مخلوط بستنی) به دمای بالا گرم می‌شود و سپس به سرعت سرد می‌شود. هدف اصلی این فرآیند، کشتن باکتری‌ها، ویروس‌ها و میکروب‌ها است. با این کار، میزان آلودگی‌های میکروبی در بستنی به‌طور قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد و محصول پایداری بیشتری به‌دست می‌آید.
فرآیند پاستوریزاسیون عموماً به دو صورت انجام می‌شود:
الف. پاستوریزاسیون فلش (Flash Pasteurization): در این روش، محصول به دمای بالا (معمولاً در حدود ۷۰-۸۵ درجه سانتی‌گراد) گرم می‌شود و سپس به سرعت سرد می‌شود. این روش به طور نسبتاً سریع انجام می‌شود و منجر به از بین بردن میکروب‌ها می‌شود.
ب. پاستوریزاسیون بالا (High-Temperature Short-Time – HTST): در این روش، محصول به دمای بالا (معمولاً در حدود ۷۰-۸۵ درجه سانتی‌گراد) گرم می‌شود، اما مدت زمان گرم‌کردن کمتر است و به سرعت سرد می‌شود. این روش نیز به‌خوبی باکتری‌ها را از بین می‌برد اما نسبت به پاستوریزاسیون فلش ممکن است زمان بیشتری نیاز داشته باشد.
۲. هموژنیزاسیون: هموژنیزاسیون فرآیندی است که در آن محصول (مثل خمیر بستنی) تحت فشار بالا و اصطکاک قرار می‌گیرد تا دانه‌ها و ذرات بزرگتر در آن شکسته شوند و توزیع یکنواخت‌تری داشته باشند. این کار باعث می‌شود که بستنی به شکل یکنواخت‌تری ساخته شود و بهبودی در بافت و کیفیت نهایی محصول ایجاد می‌شود.
هموژنیزاسیون به دو صورت انجام می‌شود:
الف. هموژنیزاسیون کلاسیک (Classical Homogenization): در این روش، محصول تحت فشار بالا از طریق یک فیلتر راه می‌یابد که ذرات بزرگتر را شکسته و تبدیل به ذرات کوچکتر می‌کند.
ب. هموژنیزاسیون با فشار بالا (High-Pressure Homogenization): در این روش، محصول تحت فشار بسیار بالا از طریق میله‌ها و سیستم‌های خاص راه می‌یابد و این فشار باعث شکستن ذرات بزرگتر و ایجاد یک بافت یکنواخت‌تر در بستنی می‌شود.
استفاده از پاستوریزاسیون و هموژنیزاسیون در تولید بستنی باعث بهبود کیفیت، حفظ سلامت محصول و افزایش عمر مفید آن می‌شود.
تجهیزات سردخانه مخصوص نگهداری بستنی
تجهیزات سردخانه مخصوص نگهداری بستنی باید به گونه‌ای باشند که شرایط ایده‌آل برای نگهداری بستنی‌ها فراهم شود و کیفیت و ایمنی محصولات حفظ شود. این تجهیزات عموماً شامل موارد زیر هستند:
- ۱. یخچال‌ها: این تجهیزات برای نگهداری بستنی‌ها در دمای مثبت (معمولاً بین -۲۰ تا ۴ درجه سانتی‌گراد) استفاده می‌شوند. یخچال‌ها برای نگهداری مقادیر کمتر بستنی و فروشگاه‌ها یا مغازه‌های کوچک مناسب هستند.
- ۲. فریزرها: این تجهیزات از یخچال‌ها دمای پایین‌تری دارند و برای نگهداری مقادیر بیشتر بستنی مورد استفاده قرار می‌گیرند. فریزرها دمای مناسب‌تری برای نگهداری بستنی‌ها (معمولاً بین -۲۰ تا -۳۵ درجه سانتی‌گراد) فراهم می‌کنند.
- ۳. سردخانه‌ها: این تجهیزات به عنوان انبار بزرگتر و مرکزی برای نگهداری بستنی‌ها و سایر محصولات یخی استفاده می‌شوند. سردخانه‌ها دارای ظرفیت بالا هستند و معمولاً در صنایع بزرگتر تولید بستنی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- ۴. سیستم‌های کنترل دما و رطوبت: این سیستم‌ها در تمامی تجهیزات سردخانه بستنی نصب می‌شوند تا دما و رطوبت محیط به‌صورت دقیق کنترل شود. این کنترل‌ها باعث حفظ شرایط ایده‌آل برای نگهداری بستنی‌ها و جلوگیری از تغییرات ناخواسته در کیفیت آنها می‌شوند.
- ۵. قفسه‌ها و سیستم‌های آویزان: این تجهیزات برای سازماندهی و نگهداری بهینه بستنی‌ها در داخل سردخانه‌ها استفاده می‌شوند. قفسه‌ها و سیستم‌های آویزان به صورت مناسب و مرتب، بستنی‌ها را جایگزین می‌کنند و باعث حفظ فضای سردخانه می‌شوند.
- ۶. نشانگرها و سیستم‌های ایمنی: این تجهیزات برای نظارت بر وضعیت سردخانه و اطمینان از ایمنی محیط استفاده می‌شوند. نشانگرها اطلاعات مربوط به دما و رطوبت را نشان می‌دهند و سیستم‌های ایمنی هشدارهای لازم را در صورت وقوع خطا یا مشکل اعلام می‌کنند.
هر کدام از این تجهیزات به نحوه‌ی تولید و نیازهای سردخانه بستنی مرتبط است و از اهمیت بالایی برخوردار هستند تا بستنی‌ها به شکل بهینه و با کیفیت نگهداری شوند.
