منظور از سردخانه چیست؟
ساخت سردخانه و کاربرد های سردخانه در سال های اخیر به قدری مهم شده و توسعه یافته شده که میتوان گفت تعداد سردخانه‌های صنعتی یک کشور را به عنوان نمادی از توسعه ی آن کشور به شمار آورد.
در حال حاضر ما شاهد ساخته شده سردخانه‌های صنعتی در متراژ های چند هزارمتری هستیم
که از این سردخانه های صنعتی بزرگ برای حفظ و نگهداری انواع مواد غذایی، محصولات کشاورزی، مواد دارویی و همچنین مصارف گوناگون دیگر استفاده میشود.
بررسی تاریخچۀ تأسیس سردخانه ها
در سال های گذشته‌های خیلی دور انسان‌ها مجبور بودند برای نگهداری از سالم ماندن مواد غذایی خود به از سرما و دمای پایین استفاده کنند.
گاهی با دفن‌کردن بعضی از محصولات غذایی در زیر خاک یا حتی انبارکردن این محصولات در سردابه‌ها و استفاده از سرمای برف و یخ هایی که در طبیعت یافت میشد از کارهایی بود که در این رابطه میتوان به آنها اشاره کرد.
ولی با پیشرفت روز افزون تکنولوژی و پیداشدن فناوری های جدید کار انسان راحت تر شد و به تکنولوژی ساخت دستگاه‌های سرمایشی دست پیدا کرد.
اخرای قرن نوزدهم میلادی بود که اولین دستگاه‌های سرمایشی تبریدی تولید شد.
در این سیستم‌های تبریدی از گاز آمونیاک و یا آب به برای تولید سرما استفاده میکردند.
اما اولین بار در اوایل قرن بیستم از گازهای فریونی در تولید سیکل های تبریدی استفاده شد.
فریون گازی بی بو است که کاربرد عالی برای استفاده در ساخت سیکل‌های سرمایشی داشت.
به اضاه این که مشکلاتی مثل مسمومیت را هم برای انسان ها ایجاد نمی‌کرد و خطری نداشت.
استفاده از گاز فریون در ساخت سیستم های سرمایشی و ورود هرچه بیشتر آن به صنعت سرمایش موجب شد تا این صنعت پیشرفته تر بشود و شاهد ساخته شدن اولین یخچال‌های صنعتی و خانگی به این شکل باشیم.
ولی در حدود سال 1985 طی قراردادی که به نام قرارداد وین مشهور است مطرح گردید، و اعلام شد که به دلیل احتمال به وجود آمدن مشکلات زیستی نیاز است کشورهایی که به تولید سیکل‌های تبریدی مشغول هستند. برای استفاده از گازهای فریونی محدودیتی در نظر بگیرند که شاهد بروز مشکلات زیست محیطی نشویم.
به دلیل امضای قرارداد محدودیت فریون نیاز بود تا شرکت‌های تولید کننده سیکل تبریدی به دنبال راه های دیگری برای استفاده از گازهای مبرد باشند و همچنین گازهای مبرد جدید و مختلفی را با فرمول‌های شیمیایی متفاوت تولید کنند.
بررسی عملکرد سردخانه های صنعتی
برای طراحی و تولید سردخانه‌های صنعتی مثل دیگر سیستم های سرمایشی باید از سیکل تبرید تراکمی استفاده کرد.
در این نوع از سیکل‌ها ی تبریدی از یک سیال مبرد برای سرماسازی استفاده خواهد شد.
آغاز هر سیکل تبریدی از کمپرسور آن است.
به همین دلیل است که ما همیشه وقتی صحبت از سیکل سرمایشی میشود از کمپرسور به عنوان قلب سیکل‌های تبریدی یاد میکنیم.
سیال مبرد که میتواند از ترکیب فریونی یا آمونیاک باشد، در آغاز به کمپرسور وارد میشود.
شروع کار و فعالیت کمپرسور باعث بالا رفتن حرارت و دما و فشار سیال مبرد میشود.
نقش فشار ایجاد شده بسیار مهم است چون یک جورایی میتوان از آن به عنوان سوخت لازم برای طی شدن سیکل تبرید نامبرد.
در مرحله دوم، سیال مبرد به کندانسور وارد خواهد شد.
در مرحله دوم هدف پایین آوردن دمای سیال مبرد است.
و برای انجام شدن این کار امکان دارد از جریان آب یا فن‌های دمندۀ هوا استفاده شود.
که البته انتخاب اینکه از چه نوع خنک کننده ای استفاده شود. بسیار بستگی به ظرفیت سرمایشی سردخانه دارد.و یک دلیل دیگر میتواند دسترسی به منابع مورد نیاز است.
کندانسور در واقع وظیفه یک مبدل حرارتی پوسته لوله را دارد و باید دمای سیال را پایین بیاورد.
حال سیالی که دمای خود را از دست داده و خنک شده است باید از کندانسور خارج شده و به سومین مرحله از سیکل تبرید تراکمی وارد شود.
مرحله سوم عبور کردن سیال مبرد از یک شیر فشار شکن خواهد بود.
در سومین مرحله وقت آن است که فشار سیال به یک باره بسیار کم بشود.
به صورتی که بخش زیادی از سیال مبرد باید به واسطۀ این کاهش فشار به گاز اشباع تبدیل شود.
چهارمین مرحله در سیکل های تبریدی رد شدن سیال مبرد از قسمت اواپراتور است.
اواپراتور نیز وظیفه ای شبیه به کندانسور دارد و در حقیقت میتوان گفت که اواپراتور یک مبدل حرارتی میباشد
که امکان انتقال گرما ی محیط را به گاز مبرد فراهم میکند.
سیال مبرد در بخش بخش چهارم از سیکل گرمای محیط را جذب میکند.
و به صورت کامل به گاز اشباع یا داغ تبدیل خواهد شد.
و این گاز را باید مجدداً به کمپرسور بفرستیم تا حلقه ی تبرید دوباره تکرار شود.
حال انتخاب نوع کمپرسور و دیگر تجهیزات سردخانه بر روی بهره وری کلی سردخانه‌های صنعتی تأثیر کاملا مستقیم خواهد داشت.
و به دلیل همین مسئله است که در طراحی سردخانه ها نیاز است تا محاسبات دقیقی برای انتخاب مشخصات تجهیزات لازم شود.
در ادامه مطلب ما به معرفی و توضیح کامل انواع سردخانه ها و مزایا و معایب استفاده از آنها بپردازیم.
انواع سردخانه بر اساس دما
سردخانه را باید دو دسته اصلی تقسیم کرد
دسته اول : سردخانه بالای صفر
دسته دوم :سردخانه زیر صفر
معمولا کاربرد سردخانه بالای صفر نگهداری مواد خوراکی مثل میوه و دارو و لبنیات است.
و کاربرد سردخانه های زیر صفر نیز در نگهداری گوشت و مرغ و ماهی است.
دسته سوم هم وظیفه ی سردکردن بسیار سریع مواد غذایی را دارد که از آن به عنوان تونل انجماد یاد خواهیم کرد.
چهارمین دسته سردخانه ها، را برای نگهداری از بستنی استفاده میکنیم و این نوع از سردخانه را به عنوان سردخانه دو مرحله ای میشناسیم.
سردخانه میوه و لبنیات
سردخانه هایی بالای صفر معمولا برای نگهداری مواد خوراکی در دمایی بالاتر از دمای انجماد به کار برده میشوند.
معمولا دمای این سردخانه ها چیزی بین 0 تا 4 درجه سانتیگراد میباشد.
سردخانه هایی که برای نگهداری از سلامت میوه و سبزی و لبنیات تازه مانند شیر، دوغ و ماست همچنین سردخانه نگهداری گوشت تازه استفاده میشود از این دسته از سردخانه ها هستند.
سردخانه گوشت و مرغ
از سردخانه های زیر صفر برای حفاظت از مواد غذایی که به صورت یخ زده هستند استفاده میشود.
دمای این نوع از سردخانه به طور معمول پایین‌تراز صفر درجه سانتیگراد است وتا 18- درجه سانتیگراد استاندارد ترین و متداول ترین دما برای نگهداری این نوع سردخانه میباشد.
میبایست ماهی و گوشت و مرغ یخ زده و سایر مواد غذایی یخ زده در سردخانه زیر صفر نگهداری کرد.
تونل انجماد
تونل انجماد وظیفه ی کاهش دما و انجماد بسیار سریع مواد غذایی دارد.
و به طور معمول دمای آن چیزی بین 40- درجه سانتیگراد است.
تونل انجماد با سرعت خیلی بالا دمای مواد غذایی را میبایست به دمای 18- درجه سانتیگراد برساند.
سردخانه بستنی
بستنی باید در دمایی پایین‌تر از 18- درجه سانتیگراد نگهداری شود. تا سالم بماند.
بستنی به دلیل وجود چربی و خامه در بافت خود و در گاهی اوقات به دلیل موجود بودن نمک در ساختار خود،
نیاز به دمایی پایین دارد.
تا بتواند سالم شکل خود را حفظ کند و حالت شل شده را به خود نگیرد.
معمولا برای نگهداری از بستنی در ابعاد بزرگ از کمپرسورهای دو مرحله ای استفاده میکنند.
انواع سردخانه بر اساس حجم و ابعاد
حال بیایید سردخانه ها را بر اساس حجم و ابعاد به شاخه های زیر بخش بندی کنیم:
- سردخانه اتاقی
- سردخانه متحرک
- سردخانه کانکسی
- سردخانه بزرگ صنعتی
ساخت سردخانه کوچک
کاربرد سردخانه اتاقی معمولا برای ساخت سردخانه کوچک و متوسط میباشد و برای نگهداری از مواد غذایی در رستوران ها، مراکز توزیع، هتل ها و یا ذخیره میوه در باغ‌ها کاربرد بسیار دارد.
به صورتی که یک اتاق داخلی از ساختمان را باید اول به وسیله ی ساندویچ پانل عایقکاری کامل کنند
و بعد تجهیزات سرمایشی را درون آن نصب کنند.
سردخانه کانکسی یا سردخانه متحرک
گاهی اوقات با توجه به فعالیت و فضایی که قرار است در آن کار انجام شود. وجود یک سردخانه کوچک و متوسط هم کفایت میکند.
و همچنین مساحت مکان مورد نظر برای نصب آن در یک سوله و یا دریک فضای رو باز باشد
آنگاه باید از سردخانه های قابل حمل و یا سردخانه کانکسی استفاده کنیم
که در آن به جای استفاده از دیوارهای اتاق، میتوان از کانتینر و یا یک سازه فلزی به کار برده شود.
سردخانه بزرگ صنعتی
سردخانه های بزرگ صنعتی که به طور معمول برای ذخیره و انبار مواد غذایی در حجم انبوه استفاده میشوند.
و معمولا از اتاق‌های بسیار زیادی تشکیل شده اند.
که هر اتاق با توجه به هرنیازی سرما را در همان حد دریافت میکند.
و در هر اتاق مواد خوراکی خاصی قابل نگهداری است و هر اتاق برای نگهداری همان مواد بهینه شده اند.
به طور مثال اگر بخواهیم به سردخانه های بزرگ صنعتی اشاره کنیم.
میتوانیم به انبارهای مواد غذایی فاسد شدنی عمومی شهر که باغداران بزرگ و یا توزیع کنندگان اصلی محصولات خود مانند
گوشت و مرغ و سبزیجات و میوه های خود را در آن نگهداری میکنند.
این انبار ها بسته به شرایط مکان از سیستم فریونی و یا آمونیاکی بهره میگیرند.
قیمت انواع سردخانه
حالا که در موارد گفته شده در مطالب بالا با انواع سردخانه های کوچک و همچنین سردخانه های بزرگ صنعتی آشنا شدیم
حال نیاز است که قیمت هرکدام و عوامل تاثیر گذار در قیمت هر مدل سردخانه را برسی کنیم
عوامل موثر در قیمت طراحی و ساخت و فروش سردخانه :
یکی از مهم ترین عوامل ابعاد سردخانه است که در قیمت تاثیر گذار خواهد بود
از مهم ترین موارد تاثیر گذار روی قیمت این دستگاه ها ابعاد و اندازه سردخانه ها است که هرچه بزرگتر باشد قیمت هم به طبع آن افزایش پیدا خواهد کرد.
مورد بعدی که در قیمت سردخانه تاثیر دارد درب سردخانه و عایق سردخانه است
در این سال ها از ساندویچ پانل و درب های پلی یورتان برای ساخت این درب سردخانه استفاده میشود که ضخامت و برند آنها میتواند
روی قیمت ساخت تاثیر گذار باشد.
مورد سوم میزان دمای سردخانه است
سردخانه ها همونطور که پیشتر اشاره شد اغلب به دو دسته سردخانه زیر صفر و سردخانه بالای صفر تقسیم میشوند.
دمای نگهداری سردخانه یکی از عوامل مؤثر بر قیمت اخر و تمام شده ی سردخانه است.
خب حال به مورد چهارم میپردازیم که نوع و برند کمپرسور ها ی مورد نیاز سردخانه میباشد
کمپرسور ها دارای انواع مختلفی هستند مثل کمپرسور های هرمتیک، کمپرسور سمی هرمتیک، همچنین کمپرسور های پیستونی، اسکرو و… هستند که هرچه برند آن معتبر تر باشد ، طبیعتا کیفیت بالاتر خواهد رفت و قیمت هم قاعدتا بیشتر خواهد شد.
یکی دیگر از موارد موثر در هزینه ی ساخت سردخانه ها اواپراتور و کندانسور های مورد استفاده در سردخانه ها است
در این مورد نیز به مانند کمپرسور ها کیفیت ساخت و برند اواپراتور و کندانسور سردخانه در قیمت تمام شده تاثیر خواهد داشت.
مورد دیگر برق مصرفی سردخانه است. برای ساخت سردخانه ها معمولا استفاده از برق سه فاز استفاده میشود آن هم به این دلیل است که
هم از نظر سرمایه گزاری اولیه و هم از نظر هزینه های مصرف برق در مدت بالا مقرون به صرفه تر است.
البته که در ساخت و طراحی سردخانه های کوچک میتوانیم از برق تک فاز هم استفاده کنیم. اما این مسئله باعث بیشتر شدن قیمت تجهیزات سردخانه خواهد بود.
مورد بعدی نوع تابلو برق سردخانه میباشد خب برای تجهیزات تابلو برق سردخانه می توانیم از محصولات برندهای معروف زیمنس، اشنایدر، هیوندای استفاده کنیم که بسته به نوع برند و کیفیت قیمت متغیر خواهد بود.
مدل و نوع شیرآلات و کنترل آلات لازم در ساخت سردخاته تاثیر دارد.
نوع و برند شیرآلات و کنترل آلاتی که در ساخت سردخانه به کار میرود در هزینه ی تمام شده سردخانه ها بسیار مؤثر هستند.
و در مورد آخر میتوانیم به کیفیت نصب و راه اندازی سردخانه اشاره کنیم
که طراحی و اجرای اصولی و مهندسی سردخانه میتواند یکی از عوامل مهم و تاثیر گذار در قیمت ساخت سردخانه باشد.
